Β΄ Εθνοσυνέλευση και Β΄ Βουλευτικό

Επαρχία Καλαμάτας

Ανάδειξη αντιπροσώπων

Με βάση τον εκλογικό νόμο της 9ης Νοεμβρίου 1822 και τη διακήρυξη του Εκτελεστικού Σώματος της ίδιας ημέρας, προκηρύχθηκαν εκλογές για το Β΄ Βουλευτικό, ωστόσο η Διοίκηση τελικά προχώρησε στη σύγκληση της Β΄ Εθνοσυνέλευσης στις 29 Μαρτίου 1823.

Για την εκλογική διαδικασία στην επαρχία Καλαμάτας δεν εντοπίστηκαν πληροφορίες. Από τα πρακτικά της εθνοσυνέλευσης επιβεβαιώνεται η συμμετοχή των Παύλου Παπαγγελόπουλου και Γεράσιμου Παπαδόπουλου στις συνεδριάσεις.

Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της, συγκροτήθηκε σε σώμα το Β΄ Βουλευτικό. Τη θέση του παραστάτη της επαρχίας Καλαμάτας στο σώμα αυτό διεκδίκησε ένας από τους πληρεξουσίους στην εθνοσυνέλευση, ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος. Ωστόσο η εκλογή του αμφισβητήθηκε, καθόσον είχε πραγματοποιηθεί μόνον από την πόλη της Καλαμάτας, επειδή οι υπόλοιποι οικισμοί που συναποτελούσαν την επαρχία δεν είχαν ανταποκριθεί στις επανειλημμένες προσκλήσεις της πρωτεύουσας να συμμετάσχουν στη διαδικασία εκλογής παραστάτη. Γνωρίζουμε μάλιστα ότι τα χωριά της επαρχίας είχαν διορίσει δικό τους απεσταλμένο, ο οποίος δεν ήταν άλλος από τον έτερο πληρεξούσιο της επαρχίας στην εθνοσυνέλευση, Παύλο Παπαγγελόπουλο, χωρίς να είναι απολύτως βέβαιο κατά πόσον διεκδικούσε και αυτός τη θέση του παραστάτη ή όχι.

Ως εκ τούτου, κατά την πρώτη συνεδρίαση του σώματος, στις 26 Απριλίου 1823, η εκλογή παραπέμφθηκε από την ολομέλεια προς εξέταση, μαζί με άλλες διαφιλονικούμενες εκλογές, σε ειδική επιτροπή ελέγχου των παραστατικών εγγράφων. Στις 30 Απριλίου η επιτροπή αποφάσισε ότι, επειδή αφενός η ευθύνη της μη τήρησης του εκλογικού νόμου βάραινε τα χωριά της περιοχής και αφετέρου ο Π. Παπαγγελόπουλος δεν ήταν εφοδιασμένος με νόμιμο παραστατικό, έπρεπε ο Γ. Παπαδόπουλος να γίνει δεκτός ως παραστάτης προσωρινά, μέχρι να αποφανθούν και οι υπόλοιποι οικισμοί εάν τον αποδέχονται ή όχι. Η απόφαση, που αναγνώστηκε την ίδια ημέρα ενώπιον της ολομέλειας, προέβλεπε ότι οι αντιπρόσωποι των χωριών της περιοχής θα έπρεπε να προσκληθούν από την επαναστατική διοίκηση να μεταβούν στην Καλαμάτα και να συνεδριάσουν, προκειμένου είτε να επικυρώσουν την εκλογή του Παπαδόπουλου είτε να εκλέξουν άλλον παραστάτη, με τρόπο ώστε να διαφυλαχθεί η ενότητα της επαρχίας. Πάντως, με εξαίρεση ένα έγγραφο που υπέγραψε την ίδια μέρα από κοινού με τους υπόλοιπους παραστάτες (30 Απριλίου 1823), ο Γ. Παπαδόπουλος δεν φαίνεται στη διάρκεια της προσωρινής του θητείας να συμμετείχε στις εργασίες του σώματος.

Στις 8 Μαΐου 1823 το Βουλευτικό αποφάσισε ότι η διεξαγωγή επαναληπτικής εκλογής στην επαρχία Καλαμάτας θα γινόταν υπό την επίβλεψη του Πάνου Νιμνιτζιώτη ως απεσταλμένου της κεντρικής διοίκησης και κάλεσε το Εκτελεστικό να προχωρήσει στην έκδοση των αναγκαίων διαταγών. Με έγγραφό του προς το Εκτελεστικό στις 15 Μαΐου το Βουλευτικό επιβεβαίωσε ότι αποστολή του Νιμνιτζιώτη θα ήταν να επιβλέψει την πραγματοποίηση της νέας ψηφοφορίας για την εκλογή παραστάτη και να πληροφορήσει το σώμα σχετικά με την ταυτότητα του πλειονοψηφήσαντος υποψηφίου. Ωστόσο, ο διορισθείς απεσταλμένος δεν πρέπει τελικά να μετέβη στην περιοχή.

Έτσι, στις 30 Μαΐου 1823 το Υπουργείο Εσωτερικών κάλεσε τους κατοίκους της επαρχίας Καλαμάτας, επειδή η θέση του παραστάτη της περιοχής παρέμενε κενή, να προβούν στην εκλογή του σύμφωνα με το νόμο. Επιπλέον, η περιοχή ανήκε στις επαρχίες εκείνες τις οποίες το ίδιο υπουργείο χρειάστηκε να διατάξει με έγγραφό του στις 9 Ιουνίου 1823 να επισπεύσουν την εκλογή και την αποστολή του αντιπροσώπου τους. Ούτε αυτή η διαταγή όμως εκτελέστηκε και στις 25 Αυγούστου, στις 4 Σεπτεμβρίου και τις 11 Οκτωβρίου του ίδιου έτους το Βουλευτικό Σώμα κάλεσε επίσης τον έπαρχο και τους επιστάτες της επαρχίας Καλαμάτας να ενεργήσουν άμεσα τη διεξαγωγή της εκλογής και την αποστολή του παραστάτη.

Τελικά παραστάτης της περιοχής εξελέγη, σε άγνωστη ημερομηνία, ο Πανάγος Αλεξίου Λογοθέτης. Για την εκλογή του δεν διαθέτουμε πληροφορίες. Το βέβαιο είναι ότι ως το Δεκέμβριο του 1823 δεν είχε ακόμα παρουσιαστεί ενώπιον του Βουλευτικού προκειμένου να αναλάβει τα καθήκοντά του, καθυστέρηση την οποία ο ίδιος απέδωσε, μέσω επιστολής άλλου βουλευτή προς το σώμα από το Άργος (19 Δεκεμβρίου 1823) στην αναστάτωση που είχε δημιουργηθεί στην ιδιαίτερη πατρίδα του, όπου είχαν λάβει χώρα «φονικά και ταραχαί». Σε κάθε περίπτωση, ο Πανάγος Αλεξίου Λογοθέτης συμμετείχε στις εργασίες του Β΄ Βουλευτικού ως παραστάτης Καλαμάτας τουλάχιστον από τις αρχές Ιανουαρίου του 1824.

Πηγές

Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχείο Υπουργείου Εσωτερικών (περιόδου Αγώνος), φάκ. 11, αρ. 153.

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 2, Αθήνα 1972, σ. 1-2, 5, 15, 20, 136-137, 143, 178, 430-431, 445, 555.

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 9, Αθήνα 1976, σ. 87-88, 353.

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 12, Αθήνα 1979, σ. 63.

Πληρεξούσιοι

Παπαγγελόπουλος Παύλος

Παραστάτες

Παραπομπή

Σάκης Δημητριάδης, «Β΄ Εθνοσυνέλευση και Β΄ Βουλευτικό – Καλαμάτας», Α΄ Ελληνική Δημοκρατία. Άτλαντας δημοκρατικών θεσμών και διαδικασιών, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων – Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών/ΕΙΕ – Βιβλιοθήκη της Βουλής, Αθήνα 2022 (ημερομηνία πρόσβασης xx/x/xxxx)