Γ΄ Εθνοσυνέλευση (Επίδαυρος)

Επαρχία Ανατολικής Σπάρτης

Ανάδειξη αντιπροσώπων

Με βάση τον εκλογικό νόμο και τη διακήρυξη της Προσωρινής Διοίκησης για τη σύγκληση της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης στην Επίδαυρο (1826), στην Ανατολική Σπάρτη (σημ. Ανατολική Μάνη) αναλογούσαν δύο πληρεξούσιοι.

Από τα πληρεξούσια έγγραφα εκλογής που παρουσιάστηκαν στο σώμα, φαίνεται ότι οι δύο εκλεγέντες πληρεξούσιοι προέκυψαν από δύο διαφορετικές επαρχιακές συνελεύσεις, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν με χρονική απόσταση αρκετών μηνών μεταξύ τους. Η εκλογή του πρώτου πραγματοποιήθηκε από τοπική συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 1825 στο Μαραθονήσι (σημ. Γύθειο) και είχε ως αποτέλεσμα την ανάδειξη στη θέση του πληρεξουσίου του Γεωργίου Καλκαντή, τον οποίο οι παρευρισκόμενοι εξουσιοδότησαν να αναπληρώνει προσωρινά και τον δεύτερο πληρεξούσιο της περιοχής. Το πληρεξούσιο έγγραφο της εκλογής του που παρουσιάστηκε στην εθνοσυνέλευση έφερε τις υπογραφές 45 εκλεκτόρων, τη γνησιότητα των οποίων επικύρωσε ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης. Τρεις μήνες αργότερα, στις 15 Φεβρουαρίου του επόμενου έτους, άλλη συνέλευση η οποία πραγματοποιήθηκε στο Βαθύ Μάνης εξέλεξε ως δεύτερο πληρεξούσιο τον Δημήτριο Γρηγοράκη. Το πληρεξούσιο έγγραφο της εκλογής του που παρουσιάστηκε στην εθνοσυνέλευση έφερε τις υπογραφές 41 εκλεκτόρων.

Εντούτοις, είναι βέβαιο ότι στην εθνοσυνέλευση εμφανίστηκαν και άλλα τρία έγγραφα εκλογής, τα οποία δεν έχουν σωθεί. Το ένα αφορούσε εκλογή που διενεργήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 1825 στο Μαραθονήσι και είχε ως αποτέλεσμα την εκλογή ως πληρεξουσίων των Γεωργίου Γρηγοράκη, Δημητρίου Δραγωνάκου και Παύλου Στεφανάκου. Από τα άλλα δύο πληρεξούσια έγγραφα, το πρώτο είχε εκδοθεί στο όνομα κάποιου Παρθένιου, προφανώς κληρικού, ενώ το δεύτερο στο όνομα του Γιαννάκη Ροδίτη Μαυρομιχάλη, χωρίς να διαθέτουμε περισσότερες πληροφορίες για το περιεχόμενό τους.

Το σύνολο των εγγράφων εξετάστηκε από την αρμόδια επιτροπή ελέγχου των πληρεξουσίων εγγράφων της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης, η οποία στις 3 Απριλίου 1826 έκανε δεκτούς ως νόμιμους πληρεξουσίους Ανατολικής Σπάρτης τους Δημήτριο Γρηγοράκη και Γεώργιο Καλκαντή, με το αιτιολογικό ότι οι Δραγωνάκος και Στεφανάκος είχαν ζητήσει να τους επιστραφούν τα έγγραφά τους, παραιτούμενοι από τη διεκδίκηση της θέσης. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το σκεπτικό της επιτροπής προσφέρει η έκθεσή της προς την ολομέλεια στις 6 Απριλίου, στην οποία η εκλογή Ανατολικής Σπάρτης συμπεριλήφθη στις αμφισβητούμενες. Σε αυτήν η επιτροπή παραδέχθηκε ότι είχε σταθεί αδύνατο να διακρίνει τις γνήσιες υπογραφές, οπότε για την απόφασή της είχε βασιστεί στην επικύρωση του παραστατικού του Καλκαντή από τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, στην προφορική μαρτυρία του γιου του τελευταίου, καθώς και στο γεγονός ότι οι υπόλοιποι υποψήφιοι είχαν ζητήσει την επιστροφή των εγγράφων τους, παραιτούμενοι από κάθε διεκδίκηση.

Την επόμενη ημέρα, στις 7 Απριλίου 1826, οι Γ. Γρηγοράκης, Δ. Δραγωνάκος και Π. Στεφανάκος με αναφορά τους προς την ολομέλεια της εθνοσυνέλευσης ισχυρίστηκαν ότι οι υπογραφές στα πληρεξούσια έγγραφα των Δ. Γρηγοράκη και Γ. Καλκαντή ήταν πλαστές ή είχαν ληφθεί με δόλο και εξαγορά και αιτήθηκαν να εξεταστούν όλα τα υποβληθέντα έγγραφα κατ’ αντιπαράσταση για να διαπιστωθεί η γνησιότητά τους. Επιπλέον, αιτήθηκαν να ζητηθεί η μαρτυρία του επισκόπου Καρυουπόλεως, στην εκκλησιαστική δικαιοδοσία του οποίου υπαγόταν η περιοχή. Στις 8 Απριλίου η αναφορά τους αναγνώστηκε στο σώμα αλλά απορρίφθηκε.

Μολονότι είχε γίνει δεκτός, ο Καλκαντής δεν φαίνεται να έλαβε μέρος στις εργασίες του σώματος στην Επίδαυρο, όπου καταγράφεται συμμετοχή μόνο του Δημητρίου Γρηγοράκη ως πληρεξουσίου Ανατολικής Σπάρτης.

Τέλος, για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, κοινό πληρεξούσιο της Ανατολικής και Δυτικής Σπάρτης και των Όπλων της Σπάρτης (σημ. Μάνης) στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου (1826), βλ. το δελτίο της Εκλογής Όπλων.

Πηγές

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 3, Αθήνα 1971, σ. 161, 212, 220-221.

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 20, Αθήνα 2001, σ. 8-10, 113-115, 148, 150-151.

Πληρεξούσιοι

Γρηγοράκη Δημήτριος
Παραπομπή

Σάκης Δημητριάδης, «Γ΄ Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου – Ανατολικής Σπάρτης», Α΄ Ελληνική Δημοκρατία. Άτλαντας δημοκρατικών θεσμών και διαδικασιών, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων – Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών/ΕΙΕ – Βιβλιοθήκη της Βουλής, Αθήνα 2022 (ημερομηνία πρόσβασης xx/x/xxxx)