Β΄ Εθνοσυνέλευση και Β΄ Βουλευτικό

Επαρχία Πύργου

Ανάδειξη αντιπροσώπων

Με βάση τον εκλογικό νόμο της 9ης Νοεμβρίου 1822 και τη διακήρυξη του Εκτελεστικού Σώματος της ίδιας ημέρας, προκηρύχθηκαν εκλογές για το Β΄ Βουλευτικό, ωστόσο η Διοίκηση τελικά προχώρησε στη σύγκληση της Β΄ Εθνοσυνέλευσης στις 29 Μαρτίου 1823.

Για την εκλογική διαδικασία στην επαρχία Πύργου δεν εντοπίστηκαν πληροφορίες. Από τα πρακτικά της εθνοσυνέλευσης επιβεβαιώνεται η συμμετοχή των Αγαμέμνονος Αυγερινού, Χριστόδουλου Άχολου, Λύσανδρου Βιλαέτη, Λυκούργου Ιωαννάδη, Αναστάσιου Κουτούλα, Αλεξίου Μοσχούλα και Γεωργάκη Παπαζαφειρίδη (ή Παπαζαφειρόπουλου) στις συνεδριάσεις.

Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της, συγκροτήθηκε σε σώμα το Β΄ Βουλευτικό. Τη θέση του παραστάτη Πύργου για το Β΄ Βουλευτικό διεκδίκησαν δύο από τους πληρεξουσίους της επαρχίας, οι Χριστόδουλος Άχολος και Λύσανδρος Βιλαέτης. Κατά την πρώτη συνεδρίαση του σώματος, στις 26 Απριλίου 1823, η εκλογή παραπέμφθηκε από την ολομέλεια προς εξέταση, μαζί με άλλες διαφιλονικούμενες εκλογές, σε ειδική επιτροπή ελέγχου των παραστατικών εγγράφων.

Παραστατικά έγγραφα εκλογής φαίνεται ότι είχαν υποβληθεί και από τους δύο υποψηφίους, ωστόσο η γνησιότητα εκείνου που κατέθεσε ο Χ. Άχολος αμφισβητήθηκε έντονα. Απεσταλμένοι της περιοχής ισχυρίστηκαν σε δύο αναφορές υπέρ του ότι η επαρχιακή συνέλευση που είχε λάβει χώρα στον Πύργο πριν από τη Β΄ Εθνοσυνέλευση είχε εκλέξει παραστάτη τον Άχολο, αλλά ο τελευταίος, μετά την άφιξή του στον τόπο διεξαγωγής της εθνοσυνέλευσης στο Άστρος, φοβούμενος ότι το παραστατικό έγγραφο που είχε αρχικά καταθέσει στην ειδική επιτροπή που είχε συστήσει η εθνοσυνέλευση για την εξέταση των εγγράφων εκλογής των πληρεξουσίων και των παραστατών με πρόεδρο τον Γ. Καλαρά έφερε λίγες υπογραφές, το απέσυρε και το έστειλε πίσω στην περιφέρειά του, προκειμένου να αντικατασταθεί από άλλο όμοιο, με μεγαλύτερο αριθμό υπογραφών. Κατά την εξέταση όμως του δεύτερου αυτού παραστατικού εγγράφου διαπιστώθηκαν προβλήματα στις υπογραφές, τα οποία προκάλεσαν τις υπόνοιες της επιτροπής ελέγχου των παραστατικών εγγράφων του Βουλευτικού για την ύπαρξη ενδεχόμενου δόλου εκ μέρους του ενδιαφερόμενου. Μολονότι οι υποστηρικτές του Χ. Άχολου διατείνονταν ότι τα προβλήματα οφείλονταν σε άγνοια του γραφέα που είχε συντάξει το έγγραφο, η επιτροπή αποφάσισε, στις 4 Μαΐου 1823, ότι το παραστατικό έγγραφο του Βιλαέτη ήταν νομιμότερο από εκείνο του Άχολου και έκανε δεκτό προσωρινά ως παραστάτη τον πρώτο, δίνοντας όμως στον δεύτερο τη δυνατότητα να προσφέρει αποδείξεις υπέρ των ισχυρισμών του. Στα πρακτικά της συνεδρίασης της ολομέλειας της επόμενης ημέρας σημειώθηκε ότι ο Λ. Βιλαέτης θα συμμετείχε στο σώμα «έως ερεύνης και αποδείξεως».

Στις 8 Μαΐου το Βουλευτικό αποφάσισε τη διεξαγωγή επαναληπτικής εκλογής στην επαρχία Πύργου υπό την επίβλεψη του Αναστασίου Λουλόπουλου ως απεσταλμένου της κεντρικής διοίκησης και κάλεσε το Εκτελεστικό να προχωρήσει στην έκδοση των αναγκαίων διαταγών. Στα πρακτικά της συνεδρίασης της 14ης Μαΐου 1823 αναφέρεται ότι ο απεσταλμένος της κυβέρνησης θα έπρεπε να διαλευκάνει τη διαφορά ανάμεσα στους δύο υποψηφίους και να διαπιστώσει ποιος ήταν ο νόμιμος παραστάτης της επαρχίας, χωρίς να καθίσταται σαφές αν η έρευνα είχε ως σκοπό την εξακρίβωση της ταυτότητας εκείνου που θα εκπλήρωνε προσωρινά τα βουλευτικά καθήκοντα ή θα υποκαθιστούσε τη διεξαγωγή νέας εκλογής. Ωστόσο, με έγγραφό του απευθυνόμενο προς το Εκτελεστικό στις 15 Μαΐου το Βουλευτικό διευκρίνισε ότι αποστολή του Λουλόπουλου θα ήταν να επιβλέψει την πραγματοποίηση νέας ψηφοφορίας για την εκλογή παραστάτη και να πληροφορήσει το Βουλευτικό σχετικά με την ταυτότητα του πλειονοψηφήσαντος υποψηφίου. Στο μεταξύ οι οπαδοί του Άχολου συνέταξαν νέο παραστατικό έγγραφο στο όνομά του με ημερομηνία 10 Μαΐου 1823, το οποίο υπέγραψε μεγάλος αριθμός κατοίκων της επαρχίας.

Σε εφαρμογή της απόφασης του Βουλευτικού, το Υπουργείο Εσωτερικών παρήγγειλε στις 3 Ιουνίου 1823 στον Αναστάσιο Λουλόπουλο να μεταβεί στην περιοχή και να περιέλθει όλα τα χωριά της επαρχίας, παίρνοντας έναν ή δύο αντιπροσώπους από το καθένα, διορισμένους «από τον λαόν», μαζί με τα νόμιμα αποδεικτικά τους. Σύμφωνα με την ίδια διαταγή, ο Λουλόπουλος θα έπρεπε στη συνέχεια να τους συγκαλέσει σε συνέλευση από κοινού με τους αντιπροσώπους της πρωτεύουσας της επαρχίας, προκειμένου να εκλέξουν σύμφωνα με το νόμο έναν από τους δύο αντιπαρατιθέμενους υποψηφίους, «διά της ψήφου των πλειόνων, ή διά της κοινής ψήφου του λαού». Στις οδηγίες του υπουργείου υπογραμμιζόταν ότι ο απεσταλμένος δεν θα έπρεπε να μεταχειριστεί οποιαδήποτε βία, ούτε να συνοδεύεται από στρατιωτική δύναμη. Επειδή όμως ο Λουλόπουλος τοποθετήθηκε εν συνεχεία σε άλλη θέση, διορίστηκε από τον Κανέλλο Δεληγιάννη ως αντικαταστάτης του για την εξέταση της εκλογής του παραστάτη της επαρχίας Πύργου ο Εμμανουήλ Ιω. Σεργόπουλος, ο οποίος, ύστερα από παραμονή ενός περίπου μήνα στην περιοχή εκεί, αναγκάστηκε τελικά να αναχωρήσει άπρακτος λόγω των συγκρούσεων ανάμεσα στους κατοίκους σχετικά με την ενοικίαση των εθνικών προσόδων.

Η διαταχθείσα επαναληπτική εκλογή φαίνεται ότι τελικά ουδέποτε πραγματοποιήθηκε και ο αρχικά αναγνωρισθείς μονάχα ως προσωρινός παραστάτης Λύσανδρος Βιλαέτης αντιπροσώπευσε την επαρχία Πύργου στο Βουλευτικό μέχρι το τέλος της Β΄ Περιόδου.

Πηγές

Γενικά Αρχεία του Κράτους, Υπουργείο Εσωτερικών (περιόδου Αγώνος), φάκ. 12, αρ. 41.

Γενικά Αρχεία του Κράτους, Συλλογή Βλαχογιάννη Α΄, φάκ. 52, αρ. 39.

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας,, τ. 2, Αθήνα 1972, σ. 1-2, 9, 14, 20, 29, 31, 445.

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 9, Αθήνα 1976, σ. 95-97, 101, 121-123, 126-131.

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 10, Αθήνα 1977, σ. 68.

Πληρεξούσιοι

Αυγερινός Αγαμέμνων
Άχολος Χριστόδουλος
Ιωαννάδης Λυκούργος
Κουτούλας Αναστάσιος
Μοσχούλας Αλέξιος

Παραστάτης

Παραπομπή

Σάκης Δημητριάδης, «Β΄ Εθνοσυνέλευση και Β΄ Βουλευτικό – Πύργου», Α΄ Ελληνική Δημοκρατία. Άτλαντας δημοκρατικών θεσμών και διαδικασιών, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων – Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών/ΕΙΕ – Βιβλιοθήκη της Βουλής, Αθήνα 2022 (ημερομηνία πρόσβασης xx/x/xxxx)